Om naar spoed te gaan, moet je ... tijd hebben

Toen mijn vader ernstig ziek werd, belandde ik met hem op de spoed. Het was een hele ervaring. Buiten het feit dat ik erg bezorgd was om de gezondheidstoestand van mijn papa, werd ik op dat ogenblik zelf geconfronteerd met wat patiënten me al herhaaldelijk hadden verteld: “Spoed is geen spoed meer, dokter!” Die dag stond ik mee aan de zijde van de patiënt, voor het loket van de spoeddienst… aan te schuiven! 

Met verbazing zag en hoorde ik alles gebeuren en besefte plots beter het werkingsmechanisme van de spoeddienst en de overbezetting van de raadplegingen bij specialisten.

Er stonden vrij veel “zieken” die uit eigen houtje naar de urgentiedienst waren gekomen omwille van een of andere kwaal, waarvan ze dachten dat de huisarts er toch geen raad mee zou weten en hen toch naar de urgentiedienst zou sturen. Tussen hen stonden patiënten die door hun huisarts persoonlijk verwezen waren, omdat zij binnen een normale termijn geen afspraak hadden kunnen bekomen bij de specialist die hun huisarts nodig achtte. 

Wat mijn vader betreft: Ik volgde hem reeds jaren op voor zijn bloeddruk, maar in se was hij een gezonde man. Tot de dag dat mijn moeder in paniek belde met het bericht dat hij van zijn stoel was gevallen, zomaar, terwijl hij aan het eten was aan tafel. Hij was er zich nadien niet van bewust, hoe hij op de grond was terecht gekomen. Verder mankeerde hij niets. Een black-out, zou je zeggen. Voor mij was dit een alarmteken, zeer waarschijnlijk had hij een TIA gedaan, een trans-ischemisch attack, of nog beter uitgelegd een kortstondige obstructie van de doorbloeding van een deeltje van de hersenen.

Dit is een ernstige reden voor verder nazicht: op zoek naar de oorzaak? Een behandeling? Wat met de toekomst?

Ik reed dus met hem naar de spoedafdeling van een naburig ziekenhuis. Aan de balie stonden, zoals gezegd, verschillende mensen te wachten. Papa liet ik intussen zitten in de “wachtzaal van de spoed” terwijl ik braaf de "file "deed aan het loket:

• Voor mij stond een dame met een 10-jarig jongetje. Dat vernam ik toevallig want hoewel hij de geaccidenteerde was, vertelde hij levendig over zijn verjaardagsfeestje, waar zijn vriendje hem per ongeluk had omvergelopen aan het springkasteel. De jongen had een onooglijk klein wondje ter hoogte van zijn knie en ik had ongelooflijk veel zin om hem bij mij te nemen en zelf te verzorgen .
• De persoon voor hem was intussen aan de secretaresse aan het uitleggen dat hij zeer veel jeuk had in zijn rechter oor en dat hij vermoedelijk terug(!) een oorstop had. Die moest er zeker vandaag(zondag) nog uit, want hij kon het niet meer uithouden! Nog zo'n geval, echt voor de spoedafdeling!!

Ik stond daar als huisarts compleet gefrustreerd. Mijn vader had een ernstige incident doorgemaakt, mogelijks zelfs levensbedreigend. Hij moest zijn beurt afwachten en al deze prullaria laten voorgaan!

Het was overduidelijk: Als je echt iets ernstigs hebt, laat je je beter door de ziekenwagen naar het ziekenhuis brengen, dan is het meteen jouw beurt. Gek toch, de zogenaamde “urgentiedienst” in deze tijd. De wachtzalen zitten er vol en je wacht dikwijls enkele uren.

Tweede besluit: Je bent sneller bediend bij de huisarts. 

Door iedereen zonder gerichte doorverwijzing vanuit de eerstelijnsgezondheidszorg toegang te geven tot de specialisten en de spoed, is een overrompeling van al die diensten op gang gekomen, waar de serieus zieke personen dreigen onder te lijden. Ook overconsumptie is op die manier in de hand gewerkt.

Als een patiënt op één of andere dienst en afspraak wil boeken is de wachttijd soms eindeloos. Wat ben je met een afspraak drie maanden later als je huiduitslag hebt of een oogontsteking of een ergere kwaal? Als je zegt dat het dringend is verwijst men je naar de spoed. Zo geraakt die dan weer overbelast met matig dringende zaken. 

Ben je op spoed geweest en daar onderzocht, zorgt men ervoor dat je sowieso een controle-afspraak krijgt bij de specialist van de aandoening waarvoor je kwam. Zo is het cirkeltje rond. Een continu overbelaste spoed en een continu volgeboekte raadpleging.

Als huisarts moest ik soms echt ingrijpen en zelf de telefoon nemen om voor mijn patiënt te pleiten en tijdig de juiste specialist te pakken te krijgen. Twee keer ben ik uit de bol gegaan aan de telefoon. 

• Toen meneer X. plots een zeer slechte bloedname had en zwaar in nierinsufficiëntie ging, kreeg hij pas twee maanden later een afspraak want "alles was volgeboekt". Ik moest de nefroloog aan de lijn vragen. Blijkbaar vond die toch een gaatje om hem te ontvangen diezelfde dag.
• En toen Mejuffrouw Y met haar open gips een consultatie aanvroeg om een vernieuwing van haar plaaster te krijgen, zou ze de volgende maand pas kunnen gezien worden! Ik was verplicht een beetje te dreigen met “de directie aan te spreken” om voor haar een snel consult te bekomen. Maar het kwam plots in orde.

Voor mijn vader trok ik ook mijn stoute schoenen aan en gelukkig is hij doeltreffend behandeld geweest.

Zou er nu echt geen beter systeem bestaan om het ernstige van het onschuldige te selecteren zodanig dat ieder naargelang zijn ziekte op redelijke termijn de juiste dokter kon zien?